Tarihte 20 Haziran

Dünya Tarihinde 20 Haziran

20 Haziran, insanlık tarihinde birçok dönüm noktasını barındırır:

Antik Dönem ve Orta Çağ:

• 404 – Konstantinopolis'te çıkan isyanlar sırasında Ayasofya yakıldı. Bu, şehrin ve imparatorluğun çalkantılı dönemlerine işaret eden erken bir olaydı.
• 451 – Roma İmparatorluğu ve Hun İmparatorluğu arasında, Katalon Muharebesi yaşandı. Flavius Aetius ve Attila'nın karşı karşıya geldiği bu savaşta hiçbir taraf kesin bir zafer kazanamadı.

Aydınlanma ve Modernleşme Çağı:

• 1782 – ABD Kongresi, Birleşik Devletler'in simgesi olan Ulusal Kartal'ı içeren Büyük Mühür'ü (Great Seal of the United States) resmen onayladı.
• 1789 – Fransız İhtilali'nin önemli anlarından biri olan Tenis Kortu Yemini gerçekleşti. Üçüncü Meclis üyeleri, anayasal bir krallık kurulana kadar dağılmama sözü verdi.
• 1837 – 18 yaşındaki Kraliçe Victoria, Birleşik Krallık tahtına çıktı. 63 yılı aşkın süren saltanatı, İngiliz tarihinin en uzun ve en etkili dönemlerinden biri oldu.
• 1840 – Samuel Morse, telgrafın patentini alarak modern iletişimin temellerini attı.
• 1863 – Amerikan İç Savaşı sırasında Batı Virginia, Amerika Birleşik Devletleri'nin 35. eyaleti olarak kabul edildi.
• 1877 – Alexander Graham Bell, Kanada'nın Hamilton şehrinde dünyanın ilk ticari telefon hizmetini başlattı. Bu, küresel iletişimin başlangıcıydı.

20. Yüzyıl ve Sonrası:

• 1900 – Çin'deki Boxer Ayaklanması sırasında Pekin'deki yabancı temsilcilik bölgeleri kuşatıldı.
• 1943 – Detroit'te ırk temelli büyük şiddet olayları patlak verdi ve federal müdahale gerektirdi.
• 1944 – II. Dünya Savaşı'nda Pasifik cephesinde Filipinler Denizi Muharebesi sona erdi. ABD donanması, Japonya'ya karşı büyük bir deniz zaferi kazandı.
• 1947 – Amerikalı organize suç figürü Bugsy Siegel silahlı saldırı sonucu öldürüldü.
• 1960 – Batı Afrika ülkeleri Mali ve Senegal bağımsızlıklarını ilan etti.
• 1963 – Küba Füze Krizi'nin ardından ABD ile Sovyetler Birliği arasında doğrudan iletişim sağlamak amacıyla meşhur "Kırmızı Telefon Hattı" kuruldu.
• 1967 – Boksör Muhammed Ali, askerlikten kaçtığı gerekçesiyle yargılandı ve beş yıl hapis cezasına çarptırıldı. Bu karar daha sonra iptal edildi, ancak onun sivil haklar mücadelesindeki duruşunu pekiştirdi.
• 1972 – Watergate Skandalı sırasında Nixon-Haldeman görüşmelerindeki kayıtlarda 18 buçuk dakikalık "boşluk" tespit edildi. Bu boşluk, skandalın derinleşmesine yol açtı.
• 1975 – Steven Spielberg'in yönettiği gişe rekorları kıran korku filmi "Jaws", ABD'de ilk kez gösterime girdi ve yaz blockbuster filmleri kavramını başlattı.
• 1991 – Almanya Parlamentosu, ülkenin başkentini Bonn'dan yeniden birleşen ülkenin tarihi başkenti Berlin'e taşıma kararı aldı.

Türkiye Tarihinde 20 Haziran

Türkiye tarihinde de 20 Haziran'da birçok önemli olay yaşanmıştır:

Erken Dönemler:

• 1389 – (Muhtemel tarih) Bazı kaynaklara göre Sırpsındığı Muharebesi bu tarihte gerçekleşti, ancak kesin tarihi tartışmalıdır.
• 1481 – Osmanlı tahtı için II. Bayezid ile kardeşi Cem Sultan arasında Yenişehir Ovası Savaşı yaşandı ve Cem Sultan bu mücadeleyi kaybetti.

Cumhuriyet Dönemi:

• 1884 – Modern eğitim kurumlarından biri olan Mülkiye Mühendis Mektebi kuruldu.
• 1920 – Türk Kurtulu Savaşı sırasında, Yozgat Ayaklanması'nı bastırmak üzere Çerkez Ethem kuvvetleri Ankara'dan yola çıktı.
• 1926 – Mustafa Kemal Atatürk'e İzmir'de düzenlenen suikast girişimiyle ilgili tutuklamalar devam etti; eski Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın önde gelen isimlerinden Ali Fuat Cebesoy tutuklananlar arasındaydı.
• 1938 – Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilen 3466 sayılı kanunla 19 Mayıs, resmi olarak Millî Bayram ilan edildi ve "Gençlik Marşı", Gençlik ve Spor Bayramı Marşı olarak kabul edildi.
• 1943 – Adapazarı'nda meydana gelen 5.6 büyüklüğündeki depremde 346 kişi hayatını kaybetti.
• 1946 – Türkiye'nin çok partili hayata geçiş döneminde Türkiye Sosyalist Emekçi Köylü Partisi, Şefik Hüsnü liderliğinde kuruldu.
• 1961 – Türkiye, iş gücü ihracına başladı. İlk olarak Almanya'ya gönderilmek üzere binlerce işçi Türkiye İş Kurumu önünde toplandı.
• 1987 – PKK militanları tarafından Mardin'in Ömerli ilçesindeki Pınarcık köyünde bir katliam gerçekleştirildi. Saldırıda 16'sı çocuk olmak üzere 30 sivil hayatını kaybetti.

20 Haziran'da Doğan ve Ölen Önemli Kişiler

Bu tarih, sanat, bilim, siyaset ve spor dünyasından birçok önemli ismin doğum ve ölüm gününe denk gelmiştir:

20 Haziran'da Doğanlar

• 1819 - Jacques Offenbach: Alman asıllı Fransız besteci ve orkestra şefi. Özellikle "Can-Can" müziğiyle bilinen "Cennet ve Cehennem" gibi operetlerin yaratıcısıdır.
• 1887 - Kurt Schwitters: Dada akımının öncülerinden Alman ressam ve şair. Kolaj sanatında (Merz sanatı) çığır açan çalışmalarıyla tanınır.
• 1909 - Errol Flynn: Hollywood'un altın çağının efsanevi Avustralyalı-Amerikalı aktörü. "Robin Hood'un Maceraları" gibi macera filmlerindeki rolleriyle akıllara kazındı.
• 1925 - Audie Murphy: II. Dünya Savaşı'nın en çok madalya alan Amerikalı askerlerinden biri, aynı zamanda aktör.
• 1928 - Martin Landau: Amerikalı aktör. "Görevimiz Tehlike" dizisindeki performansıyla Emmy, "Ed Wood" filmindeki rolüyle Oscar ödülü kazandı.
• 1949 - Lionel Richie: Amerikalı müzisyen, şarkıcı ve söz yazarı. Commodores grubunun kurucularından, solo kariyerinde birçok hit parçaya imza attı.
• 1949 - John Goodman: Amerikalı aktör. "Büyük Lebowski", "Flintstones" gibi birçok popüler filmde ve televizyon dizisinde rol aldı.
• 1967 - Nicole Kidman: Oscar ödüllü Avustralyalı-Amerikalı aktris ve yapımcı. "Saatler" filmiyle En İyi Kadın Oyuncu Oscar'ını kazandı.
• 1978 - Frank Lampard: İngiliz efsanevi futbolcu ve teknik direktör. Chelsea'nin tarihindeki en önemli orta saha oyuncularından biridir.

20 Haziran'da Ölenler

• 1820 - Manuel Belgrano: Arjantin'in bağımsızlık kahramanı, ekonomist ve asker. Arjantin bayrağının tasarımcısı olarak bilinir.
• 1837 - IV. William: Birleşik Krallık ve Hannover Kralı. Kraliçe Victoria'nın amcasıydı.
• 1958 - Kurt Alder: Diels-Alder tepkimesini keşfiyle 1950'de Nobel Kimya Ödülü'nü kazanan Alman kimyager.
• 1993 - Eftal Nogan: Türk tiyatro ve sinema oyuncusu. Özellikle yardımcı rollerdeki başarılı performanslarıyla tanınır.
• 1997 - Cahit Külebi: Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının önemli şairlerinden. "Yeşeren Otlar", "Adamın Biri" gibi eserleriyle bilinir.
• 2005 - Jack Kilby: Mikroçipin (entegre devre) ve cep hesap makinesinin mucitlerinden biri olan Amerikalı elektrik mühendisi. 2000 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü kazandı.
• 2015 - Miriam Schapiro: Feminist sanat hareketinin önde gelen Kanadalı-Amerikalı sanatçısı. "Femajlar" adlı kolaj çalışmalarıyla tanınır.

20 Haziran, tarihin farklı dönemlerinde hem yıkımların hem de yeni başlangıçların, hem savaşların hem de barış çabalarının yaşandığı, aynı zamanda sanat, bilim ve siyaset dünyasından birçok önemli şahsiyetin iz bıraktığı bir gün olarak kayıtlara geçmiştir.